PROJEKT STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO DO 2030 ROKU

180 Cel główny: Zdrowe, aktywne i zamożne społeczeństwo

Dodanie projektu kluczowego pt.
"Utworzenie Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Wsparcia Organizacji Pozarządowych oraz oddolnych Ruchów Społecznych"
"Celem projektu jest utworzenie regionalnego ośrodka, który będzie prowadził monitoring, badania i analizy rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w województwie kujawsko-pomorskim, zapewniał wsparcie wszystkim podmiotom działającym w tym zakresie, koordynował i monitorował działania instytucji publicznych w zakresie szeroko rozumianej budowy społeczeństwa obywatelskiego. Ośrodek będzie gromadził i upowszechniał dane służące kreowaniu optymalnej polityki w przedmiotowym zakresie w województwie kujawsko–pomorskim, będzie także pomocny przy opracowywaniu kryteriów merytorycznych dla przygotowywanych konkursów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego oraz sporządzaniu projektów w ramach wsparcia budowy społeczeństwa obywatelskiego.

Działania w przedmiotowym zakresie są rozproszone, organizacje społeczne i ruchy społeczne nie posiadają miejsca, do którego mogłyby się zwrócić o pomoc w przypadku problemów lub potrzeb, brak jest centralnej instancji wspierającej kształtowanie polityk regionalnych w tym zakresie, nie ma tez mechanizmów wspierających uwzględnienie rozwoju społecznego w tym zakresie w RPO.

139
4. Kultura, sztuka i dziedzictwo narodowe

Uzupełnić (dodać) punkt
"Wspieranie działalności organizacji społecznych działających w dziedzinie kultury"
"Kierunek dotyczy działań mających na celu wspieranie funkcjonujących na terenie województwa organizacji społecznych działających w sferze kultury. Dotyczy przede wszystkim działań, które będą odnosiły się do trzech aspektów funkcjonowania organizacji społecznych: promowania współtworzenia kultury (realizowanej w sposób sformalizowany, w organizacjach), wsparcia organizacyjnego dla organizacji społecznych (w tym wsparcia pracowników, członków i wolontariuszy) oraz promowania województwa poprzez udział w działania na najwyższych poziomach krajowych (festiwale, przeglądy itp.) oraz na arenie międzynarodowej."

Zapis analogiczny do zapisu "Wspieranie działalności klubów i organizacji sportowych"

138

Przeformułować "kadra o określonych kwalifikacjach"

Jest to określenie wysoce nieprecyzyjne: przez kogo określonych, w jaki sposób określonych?

137

"Wzrost liczby wykwalifikowanej kadry w obszarze pomocy społecznej i integracji, w tym w obszarze działalności opiekuńczych" powinien być zastąpiony określeniem "Dopasowanie liczby osób pracujących w obszarze pomocy społecznej i integracji, w tym w obszarze działalności opiekuńczych oraz kwalifikacji tych osób do rzeczywistych potrzeb społecznych"

Wzrost liczby zatrudnionych osób nie wydaje się być właściwym miernikiem - równie ważna jest struktura zatrudnienia i właściwy (adekwatny do potrzeb) dobór kompetencji. Zwiększenie liczby pracowników w jednej z części województwa spełnia pierwotne kryterium, nie rozwiązując kompleksowo problemu całego województwa.

137

Połączenie punktów "Aktywizacja seniorów oraz integracja międzypokoleniowa" i "Rozwój idei solidaryzmu międzypokoleniowego" oraz wprowadzenie dodatkowego punktu "Budowanie szerokich partnerstw wewnątrz- i międzysektorowych, w tym międzynarodowych". "Kierunek dotyczy ogółu działań o charakterze budującym partnerstwa służące efektywniejszemu wykorzystaniu zasobów, skuteczniejszemu rozwiązywaniu problemów oraz nawiązywaniu długoterminowej współpracy, jak też budowaniu wzajemnego zaufania pomiędzy różnymi podmiotami."

Liczne badania wskazują, że jednym z podstawowych problemów w naszym kraju jest brak zaufania - zarówno na poziomie indywidualnym (osoby, podmioty), jak i grupowym (poszczególne sektory). Jedynym skutecznym sposobem na przełamanie tej bariery jest skuteczna, rzeczywista współpraca pokazująca możliwości i korzyści wynikające ze wspólnych działań. Interwencja publiczna w tym zakresie może być czynnikiem znacznie przyspieszającym ten naturalny proces, swoistym katalizatorem pozytywnej zmiany.

130

"Rozwój edukacji regionalnej" powinien brzmieć "Rozwój edukacji regionalnej i lokalnej"
Następnie
"Kierunek dotyczy wszelkiego rodzaju działań o charakterze edukacyjnym, promocyjnym lub organizacyjnym związanych z rozwojem edukacji regionalnej. " należy dodać "i lokalnej".

Edukacja regionalna jest wprawdzie ważna, ale nawiązanie lokalne stanowi podstawową więź z regionem - aspekty lokalne dla mieszkańców Kujaw i Pomorza mogą znacznie się różnić, więc dopiero na bazie/w kontekście lokalnej historii, przyrody itp. można zadbać o skuteczną edukację regionalna, które nie będzie oderwana od najbliższego otoczenia, ale pozwoli na zrozumienie jego pełnego kontekstu.

70

Uzupełnienie zapisu "rozwoju społecznym –którego celem będzie wyposażenie społeczeństwa w wiedzę, umiejętności oraz postawy sprzyjające długiemu życiu w zdrowiu i dobrej sytuacji materialnej, a jednocześnie stymulujące rozwój nowoczesnej, efektywnej gospodarki" o sformułowanie "opartej o silne więzi społeczne"

Celem nie jest doprowadzenie do sytuacji, w której niewielka grupa osób będzie gromadziła profity z rozwoju, nie przekazując nic pozostałym mieszkańcom. Kluczem do sukcesu nie jest też też "siłowa" redystrybucja dóbr i środków, ale stworzenie sytuacji, w której "lokomotywy" gospodarki będą na tyle silnie osadzone w regionie i powiązane ze społeczeństwem, że zadbają także o rozwój swojego otoczenia (kwestia świadomościowa).

Propozycja do całości Strategii, w tym do przyszłych założeń dokumentów wymienionych na str. 191-192.

Proponuję dodać do opisu kierunków i sposobów wdrażania Strategii – jako zasadę horyzontalną – rozwijanie aktywności obywatelskiej i społeczeństwa obywatelskiego będącej jednym z priorytetowych celów rozwoju społeczności mieszkańców regionu.

Zasada rozumiana jako uwzględnianie w politykach rozwojowych, zwłaszcza w obszarach polityki w obszarze społeczeństwo.

Przyjęcie takiej zasady horyzontalnej stanie się gwarantem ujęcia w kształtowaniu metod wdrażania Strategii sposobu działania bazującego na partycypacji obywatelskiej, włączania obywateli do współtworzenia i realizacji oraz monitorowania wraz z ewaluacją poszczególnych polityk i programów. Propozycja nie jest jedynie oczekiwaniem stosowania prawnie obligatoryjnych konsultacji społecznych, lecz szerszym, rzeczywistym tworzeniem warunków dla partycypacji i dbałości o dobro wspólne w samorządach wszystkich szczebli.
Postuluję powołanie zespołu eksperckiego o charakterze grupy roboczej, który mógłby opracować i w sposób ustalony wspierać wdrożenie zasady w Strategii i dokumentach operacyjnych.
Załącznik nr 1. Tabela celów i kierunków rozwoju na str. 201 zawiera taki wskaźnik jak 2102. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Został zapisany w pkt. 2 Zdrowe, aktywne i zamożne społeczeństwo 21. Aktywność społeczna i rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
Zawęża ten zakres celów i kierunków rozwoju do wybranego obszaru. Tymczasem „Aktywność społeczna i rozwój społeczeństwa obywatelskiego” należy traktować „międzyresortowo”, przekrojowo jako oczekiwane oddziaływania i efekt. Podejście stosujące takie kryterium horyzontalne będzie się do tego przyczyniać.

37 Wyzwanie8.Nowoczesny sektor rolno-spożywczy

Uzupełnienie wprowadzenia o akapit:
Innowacją w skali kraju jest połączenie sektora rolno-spożywczego z sektorem społecznym poprzez uruchomienie na bazie funkcjonujących gospodarstw rolnych sieci tzw. gospodarstw opiekuńczych, w których realizowana jest opieka nad seniorami, osobami z niepełnosprawnościami itp.

Są to innowacyjne zagadnienia międzysektorowe, które w pełni odzwierciedlają obecne trendy rozwojowe, stanowią szansę dla sektora i jednocześnie są innowacją w skali co najmniej krajowej.

133-134
w zakresie stosowania zasady pomocniczości

Należy przeformułować opis i dodać:
Działania wdrażające strategie rozwoju ukierunkowane będą na coraz szersze włączanie mieszkańców wspólnot samorządowych, w tym zwłaszcza organizacji obywatelskich, w realizację zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb i kreujących rozwój regionu, jednocześnie wzmacniając w ten sposób społeczeństwo obywatelskie, samoorganizację obywateli, przyczyniając się do poprawy poczucia wspólnoty i wzajemnego zaufania.

***
Stąd konieczne jest zatem aktywne działanie stymulujące wzrost aktywności obywatelskiej, tworzącej warunki i przyjazne otoczenie dla poszerzania zakresu aktywności – realizacji zadań publicznych przez samych mieszkańców. Dlatego najważniejsze jest stosowanie podejścia nastawionego na efektywność działań, jakość, standard i gwarantowane efekty poprzez wizja rozwoju regionu, w którym samorządy jako wspólnoty wspierają samoorganizację obywateli, nie zastępując ich w zaspokajaniu potrzeb. Wizja w praktyce oznaczać powinna realizację zasady „jeśli obywatele – mieszkańcy mogą coś realizować samodzielnie, to samorząd nie monopolizuje tych działań, nie traktuje jako „publiczne” czyli gminne/urzędowe. Publiczne oznaczać winno wspólne, zarządzane przez podmioty, w tym pozarządowe, które gwarantują najlepszą jakość i efektywność.

***
Działania wdrażające strategie rozwoju ukierunkowane będą na coraz szersze włączanie mieszkańców wspólnot samorządowych, w tym zwłaszcza organizacji obywatelskich, w realizację zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb i kreujących rozwój regionu, jednocześnie wzmacniając w ten sposób społeczeństwo obywatelskie, samoorganizację obywateli, przyczyniając się do poprawy poczucia wspólnoty i wzajemnego zaufania.
Wówczas przytoczone w opisie pojęcia takie jak „deinstytucjonalizacja” i „rozwój partycypacji publicznej” byłby coraz bardziej dostrzegany, a mniej życzeniowym postulatem. Jako przedstawiciel organizacji pozarządowej najbliższe i najlepiej znane są mi możliwości rozwiązań w obszarze usług społecznych, zdrowotnych, edukacyjnych. Jednakże aktywność obywatelska jest możliwa w wielu kolejnych obszarach zadań publicznych zaspokajających potrzeby i kreujących rozwój mieszkańców regionu.
Wśród oczekiwanych kierunków rozwoju, działań i pożądanych efektów znaleźć się powinny nawet nie tyle wskaźniki powszechnie przyjmowane (jak np. liczba organizacji na 1000 m-ców, liczba osób zaangażowanych w działania organizacji społecznych), lecz bardziej takie jak:
- liczba zadań publicznych powierzanych organizacjom pozarządowym,
- liczba obszarów zadań publicznych powierzanych organizacjom pozarządowym,
- liczba przedsięwzięć projektowych realizowanych przez organizacje obywatelskie,
- budżet samorządów lokalnych i regionalnego przeznaczany na zadania zlecane,
- liczba partnerskich, wspólnych przedsięwzięć projektowych realizowanych przez organizacje obywatelskie z NGO w roli lidera,
- liczba odbiorców ww. działań,
- inne określające stopień i zakres zaangażowania mieszkańców w wolontariat.

Powyższe ukierunkowanie co do zasady słuszne wymaga jednakże bardziej jednoznacznego postawienia za cel rozwoju społeczeństwa obywatelskiego poprzez upodmiotowanienie obywateli – mieszkańców na skutek powierzania zadań publicznych do realizacji przez zorganizowanych obywateli. Powyższy opis cyt. „Przy prawidłowo funkcjonującym społeczeństwie obywatelskim właściwie funkcjonuje zasada pomocniczości (subsydiarności) w życiu społeczno-gospodarczym” ma cechy postawy swoistego wyczekiwania na to, aż społeczeństwo obywatelskie zacznie „funkcjonować prawidłowo”, to efekt prawdopodobnie krytycznej oceny niskiego poziomu aktywności (bardzo mała liczba NGO w regionie, niska aktywność społeczna). Krytyczna ocena i oczekiwanie zmian nie przyniosą oczekiwanej zmiany. Słaby stan aktywności obywatelskiej, angażowania i wpływu, uczestnictwa w życiu wspólnot samorządowych niewiele się zmienia na lepsze mimo przeznaczania znaczących środków finansowych na organizacje infrastrukturalne jak Lokalne Grupy Działania. Problemy w zakresie aktywności, partycypacji obywatelskiej i ich przyczyny jak widać nie są rozwiązywane.
Stąd konieczne jest zatem aktywne działanie stymulujące wzrost aktywności obywatelskiej, tworzącej warunki i przyjazne otoczenie dla poszerzania zakresu aktywności – realizacji zadań publicznych przez samych mieszkańców. Dlatego najważniejsze jest stosowanie podejścia nastawionego na efektywność działań, jakość, standard i gwarantowane efekty poprzez wizja rozwoju regionu, w którym samorządy jako wspólnoty wspierają samoorganizację obywateli, nie zastępując ich w zaspokajaniu potrzeb. Wizja w praktyce oznaczać powinna realizację zasady „jeśli obywatele – mieszkańcy mogą coś realizować samodzielnie, to samorząd nie monopolizuje tych działań, nie traktuje jako „publiczne” czyli gminne/urzędowe. Publiczne oznaczać winno wspólne, zarządzane przez podmioty, w tym pozarządowe, które gwarantują najlepszą jakość i efektywność.
Działania wdrażające strategie rozwoju ukierunkowane będą na coraz szersze włączanie mieszkańców wspólnot samorządowych, w tym zwłaszcza organizacji obywatelskich, w realizację zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb i kreujących rozwój regionu, jednocześnie wzmacniając w ten sposób społeczeństwo obywatelskie, samoorganizację obywateli, przyczyniając się do poprawy poczucia wspólnoty i wzajemnego zaufania.
Wówczas przytoczone w opisie pojęcia takie jak „deinstytucjonalizacja” i „rozwój partycypacji publicznej” byłby coraz bardziej dostrzegany, a mniej życzeniowym postulatem. Jako przedstawiciel organizacji pozarządowej najbliższe i najlepiej znane są mi możliwości rozwiązań w obszarze usług społecznych, zdrowotnych, edukacyjnych. Jednakże aktywność obywatelska jest możliwa w wielu kolejnych obszarach zadań publicznych zaspokajających potrzeby i kreujących rozwój mieszkańców regionu.
Wśród oczekiwanych kierunków rozwoju, działań i pożądanych efektów znaleźć się powinny nawet nie tyle wskaźniki powszechnie przyjmowane (jak np. liczba organizacji na 1000 m-ców, liczba osób zaangażowanych w działania organizacji społecznych), lecz bardziej takie jak:
- liczba zadań publicznych powierzanych organizacjom pozarządowym,
- liczba obszarów zadań publicznych powierzanych organizacjom pozarządowym,
- liczba przedsięwzięć projektowych realizowanych przez organizacje obywatelskie,
- budżet samorządów lokalnych i regionalnego przeznaczany na zadania zlecane,
- liczba partnerskich, wspólnych przedsięwzięć projektowych realizowanych przez organizacje obywatelskie z NGO w roli lidera,
- liczba odbiorców ww. działań,
- inne określające stopień i zakres zaangażowania mieszkańców w wolontariat.